“Daar zit toch een vijs los’: het is een uitdrukking die wel eens opduikt wanneer iemand niet beantwoordt aan een veronderstelde sociale normaliteit. Waar men vroeger iemand wegstopte achter de muren van het asiel – veilig, maar voor wie? – is er al enige tijd een tegenbeweging gaande, onder de noemer van de zogenaamde vermaatschappelijking van de zorg. De vraag is echter of en hoe deze beweging kan ontsnappen aan een impliciet normerende of louter financiële logica. Er blijft immers ook de vaststelling van een klinische realiteit, of die zich nu binnen of buiten de muren van het ziekenhuis situeert, die zich niet zo gemakkelijk laat managen via vooropgestelde paden. De vraag is dan ook op welke plekken er een ontvankelijkheid kan zijn voor het andere van psychiatrische patiënten.

Analytici hebben al heel vroeg gepoogd om deze uitdaging aan te gaan, en doen dat nog altijd. Het is geen toeval dat een aantal vernieuwende projecten in wat vandaag geestelijke gezondheidszorg heet, gedragen worden door mensen met een analytische inspiratie. Ze doen dat met een specifieke ethiek als kompas en met een beslist engagement naar die mensen die elders uit de boot vallen – omdat ze toch niet helemaal in het voorziene hokje passen. Tegelijk insisteert ook de bekommernis in hoeverre de psychiatrie zijn noodzakelijke asielfunctie kan behouden, voor wie dit nodig heeft.

Ook het museum Dr. Guislain heeft al lang een eigen en open blik op de psychiatrie en de mensen die ermee in contact komen: hun tentoonstellingen getuigen daar telkens opnieuw van. De hernieuwing van hun permanente tentoonstelling over de psychiatrie leek ons de ideale gelegenheid om de verhouding tussen psychiatrie en psychoanalyse andermaal te ondervragen – andermaal omdat de verhouding tussen beide een open vraag blijft, ondanks of net dankzij het niet wijken van de analytici voor het reële van de kliniek.

Op deze studiedag zullen de verschillende sprekers getuigen over deze diverse thema’s, telkens vanuit hun eigen achtergrond. Er is ook tijd voorzien om de hernieuwde tentoonstelling zelf te bezoeken.